• Εμβολιασμός κατά της νόσου COVID-19 & Θεραπεία της οστεοπόρωσης

    Η οστεοπόρωση, ως χρόνια πάθηση, απαιτεί διαρκή ιατρική παρακολούθηση για τον περιορισμό του κινδύνου πρόσθετης οστικής απώλειας, και την εμφάνιση κατάγματος. Η καθυστέρηση ή η απότομη διακοπή ορισμένων αντιοστεοπορωτικών φαρμάκων μπορούν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών.

    Η πανδημία COVID-19 έχει επηρεάσει σοβαρά όλες τις πτυχές της ζωής παγκοσμίως και επηρέασε επίσης ασθενείς με μυοσκελετικές παθήσεις καθώς και τη φροντίδα που τους δόθηκε. Η δυνατότητα εμβολιασμού εγείρει ερωτήσεις για το αν υπάρχει αντένδειξη με τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.

    Τα εμβόλια για τον COVID-19 (δηλαδή έναντι του νέου κορονοϊού SARS-CoV-2) που έχουν λάβει και θα λάβουν σχετική έγκριση μπορούν να χρησιμοποιηθούν με ασφάλεια σε ασθενείς με οστεοπόρωση, καθώς και σε ασθενείς που λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή.

    IV διφωσφονικά

    Συστήνεται διάστημα 1 εβδομάδας μεταξύ της ενδοφλέβιας έγχυσης του IV διφωσφονικού και του εμβολίου έναντι στη νόσο COVID-19 ώστε σε πιθανή εμφάνιση αντίδρασης οξείας φάσης να είναι εφικτή η διάκριση εάν προέρχεται από το ενδοφέβλιο διφωσφωνικό ή από το εμβόλιο κατά της COVID-19.

    Denosumab 

    Συστήνεται διάστημα 4-7 ημερών μεταξύ της ένεσης Denosumab και του εμβολίου έναντι στη νόσο COVID-19 ώστε να είναι εφικτή η διάκριση πιθανής αντίδρασης στο σημείο της ένεσης από που προέρχεται εάν γίνει στον ίδιο βραχίονα με το εμβόλιο. Εναλλακτικά, η ένεση Denosumab μπορεί να γίνει στον άλλο βραχίονα (στο άνω τμήμα του) ή σε διαφορετικό σημείο χορήγησης (κοιλιακή χώρα ή  επάνω μέρος των μηρών) σε περίπτωση που χρειάζεται να γίνει ταυτόχρονα με το εμβόλιο κατά της COVID-19. Η θεραπεία με Denosumab δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να καθυστερεί πάνω από 7 μήνες από την προηγούμενη δόση Denosumab.

    Λοιπές αγωγές (από του στόματος διφωσφονικά, τεριπαρατίδη, ραλοξιφένη, ασβέστιο, βιταμίνη D) δεν χρειάζονται κάποια αλλαγή.

FRAX®: ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΡΙΑ ΓΙΑ ΕΝΑΡΞΗ ΑΝΤΙΟΣΤΕΟΠΟΡΩΤΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

Η έλλειψη της Ελληνικής έκδοσης του Αλγορίθμου του FRAX® είχε δημιουργήσει δυσκολίες στους Έλληνες κλινικούς ιατρούς για τη σωστή εκτίμηση του κινδύνου κατάγματος. Το 2012 το Ελληνικό Ίδρυμα Οστεοπόρωσης σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο του Sheffield και τη Σχόλη Δημόσιας Υγείας βοήθησε στην ανάπτυξη της Ελληνικής έκδοσης του Αλγορίθμου του FRAX®.

Η έκδοση αυτή βασίζεται στα ελληνικά επιδημιολογικά δεδομένα και επομένως ανταποκρίνεται στον πραγματικό κίνδυνο οστεοπορωτικού κατάγματος των Ελλήνων ασθενών, ενώ βασίζεται σε μία μακρόχρονη μελέτη διάρκειας 30 ετών (1977-2007) που αφορά τα κατάγματα ισχίου στην Ελλάδα, η οποία δημοσιεύτηκε στο Osteoporosis International [Lyritis GP, Rizou S, Galanos A, Makras P (2013) Incidence of hip fractures in Greece during a 30-year period: 1977-2007. Osteoporos Int.24(5):1579-85.]

Η Ελλάδα είναι ένα από τα 6 μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχουν ενσωματώσει το FRAX® στις επίσημες κλινικές οδηγίες του για την οστεοπόρωση. Τα όρια για την έναρξη της αντιοστεοπορωτικής αγωγής (3% για τον κίνδυνο κατάγματος στο ισχίο και 20% για τον κίνδυνο μείζονος οστεοπορωτικού κατάγματος) που χρησιμοποιούνται μέχρι στιγμής στην Ελλάδα είναι τα όρια που ισχύουν στις Η.Π.Α. Αυτό έκανε επιτακτική την ανάγκη να προσαρμόσουμε τα όρια αυτά σύμφωνα με τα οικονομικά και επιδημιολογικά δεδομένα της χώρας μας. Το ΕΛΙΟΣ βρίσκεται στην ιδιαίτερα ευχάριστη θέση να σας ανακοινώσει ότι διεξήχθη ανάλογη μελέτη κόστους – αποτελεσματικότητας με βάση τα Ελληνικά δεδομένα η οποία δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο Osteoporosis International (Makras P, Athanasakis K, Boubouchairopoulou N, Rizou S, Anastasilakis AD, Kyriopoulos J, Lyritis GP (2015) Cost-effective osteoporosis treatment thresholds in Greece. Osteoporos Int. [Epub ahead of print]).

Για άτομα μέχρι 75 ετών, τα όρια για έναρξη θεραπείας προσαρμόζονται σε 2.5% για κάταγμα ισχίου και 10% για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα, ενώ για άτομα 75 ετών και άνω είναι 5% για κάταγμα ισχίου και 15% για μείζον οστεοπορωτικό κάταγμα.

Τα όρια αυτά τα υιοθετεί και το ΕΛΙΟΣ και σύντομα θα τα συμπεριλάβει στο Ηλεκτρονικό Ιατρείο Οστεοπόρωσης-ELECOST.